De vergeten telefoon: Nokia N-Gage

De Nokia N-Gage was de eerste gaming telefoon die op de markt verscheen. Daarmee zette de Finse telefoonmaker voet op onontgonnen terrein. Vanuit commercieel oogpunt was het toestel een debacle en ging hij roemloos ten onder. Vanuit historisch perspectief daarentegen leverde hij een belangrijke bijdrage aan de opkomst en ontwikkeling van de gaming smartphone. In deze editie van ‘de vergeten telefoon’ staan we uitgebreid stil bij de lancering van de Nokia N-Gage, zijn curieuze design en waarom Nokia er niet in slaagde om het apparaat aan de man te krijgen.

Lancering van de Nokia N-Gage

“Als de klok middernacht slaat zullen gamers wereldwijd de grootste innovatie in de geschiedenis van gaming ervaren sinds de introductie van de joystick: mobiliteit.” Met deze historische woorden kondigde Nokia op 6 oktober 2003 de Nokia N-Gage aan. Een dag later ging de verkoop van start bij meer dan 30.000 retailers in 60 landen.

Ikka Raiskinen, senior vicepresident Entertainment en Media bij Nokia, voorspelde ‘heel wat vermoeide duimen’ met de komst van de N-Gage. “Na maanden van wachten kunnen gamers een winkel binnenwandelen en altijd en overal tegen iedereen opnemen. De Nokia N-Gage brengt een verbazingwekkende nieuwe mobiele game-ervaring naar alle mensen over de hele wereld.”

Met de Nokia N-Gage probeerde het Finse technologiebedrijf mobiele communicatie en gaming met elkaar te verenigen. Dankzij de Game Boy Advance was mobile gaming het favoriete tijdverdrijf onder jongeren. Dat succes wilde Nokia evenaren met de N-Gage met een indrukwekkende line-up aan toptitels.

Gamers vechten het uit in de N-Gage Arena

De Nokia N-Gage was ontworpen met hardcore gamers in het achterhoofd die games met 3D graphics wilden spelen. Na de lancering verscheen de ene na de andere titel. Tomb Raider, Tony Hawk’s Pro Skater, FIFA 2004, The Sims, Red Faction en verschillende varianten op Tom Clancy’s Splinter Cell die speciaal voor de N-Gage waren ontwikkeld. En dat was nog maar het topje van de ijsberg. In totaal verschenen er 58 titels voor de N-Gage.

Gamers konden met de N-Gage zowel alleen als online tegen elkaar opnemen. Daarvoor had Nokia de N-Gage Arena bedacht. Of, zoals Nokia het omschreef, ‘het virtuele huis van de wereldwijde gaming community om ervaringen te delen en andere spelers te vinden voor online plezier’. Oorspronkelijk was de N-Gage Arena onderdeel van SEGA Network Application Package voor mobiele multiplayer gaming. Nokia lijfde de dochteronderneming van SEGA begin 2003 in om de N-Gage Arena te lanceren.

De N-Gage Arena kende georganiseerde game toernooien, maar had ook een aantal geïntegreerde sociale functies. Je kon er met andere gamers chatten, hen uitdagen voor een wedstrijd, interviews met beroemdheden bekijken, foto’s en avatars delen en een gaming scoreboard bijhouden. Op het hoogtepunt telde de N-Gage Arena 700.000 gamers uit 190 landen.

Nokia N-Gage, of toch de ‘Taco Phone’?

De Nokia N-Gage had een markant design. Spottend werd het toestel ook wel de ‘taco phone’ genoemd. Als je de vormgeving ziet, snap je waarom. In tegenstelling tot andere mobiele telefoons had de N-Gage een overvloed aan knoppen, speciaal voor game- en muziekliefhebbers. Naast de numerieke toetsen en controller had de N-Gage een knop om de radio of mp3-speler te openen, en meerdere functieknoppen waar je snelkoppelingen aan kon toekennen. Het toestel had tevens poorten om hem te verbinden met een hoofdtelefoon, radio en computer. Een camera ontbrak.
Nokia had niet goed nagedacht over het functioneel ontwerp van de N-Gage. Om te bellen moest je het toestel zijwaarts langs je oren houden. Het oorstuk was namelijk in het frame verwerkt. Dat ziet er niet alleen idioot uit, maar was ook allesbehalve praktisch. Pak je smartphone maar eens vast en houd de smalle kant van de behuizing naast je oor. Kun je je voorstellen dat je op deze manier belt? Iedereen verklaart je voor gek.

Een ander aspect waar Nokia niet bij stil heeft gestaan, is de manier waarop je games invoert. Daarvoor moest je het toestel uitschakelen, de achterkant losmaken, de batterij verwijderen, de game cartridge erin stoppen, alles weer terugplaatsen en de telefoon opnieuw opstarten. Even een game verwisselen kon je dus wel vergeten.

Commerciële flop

De Finse fabrikant dacht met de Nokia N-Gage een gat in de markt te hebben. In werkelijkheid was het een commerciële flop. Nokia claimde dat er in de eerste twee weken na lancering meer dan 400.000 exemplaren van de N-Gage waren verkocht. Nokia erkende later dat dit niet het aantal verkochte telefoons was, maar het aantal verscheepte exemplaren dat bij de retailers terecht was gekomen. In werkelijkheid waren er slechts een paar duizend toestellen over de toonbank gegaan. Het duurde bijna een jaar voordat de mijlpaal van één miljoen werd behaald.

Eind 2005 trok Nokia definitief de stekker uit de N-Gage. Tussen 2003 en 2005 werden er twee miljoen exemplaren verkocht. De eindscore kwam in 2007 uit op drie miljoen verkochte toestellen. Dit is inclusief de Nokia N-Gage QD, waar de volgende paragraaf over gaat.

De opvolger: de Nokia N-Gage QD

Ondanks de tegenvallende verkoopcijfers -Nokia wilde er in één jaar tijd zes miljoen van verkopen- weerhield dat Nokia er niet van om een half jaar na de introductie een opvolger te lanceren: de Nokia N-Gage QD. Deze was op een aantal punten aangepast ten opzichte van het origineel.

Om te beginnen was het oorstuk niet langer in het frame verwerkt, maar aan de voorzijde. Dat betekende dat je het toestel niet langer zijwaarts hoefde te houden om te bellen. Ook had Nokia de ingebouwde mp3-speler en FM radio eruit gehaald. Mp3-bestanden afspelen was nog wel mogelijk, maar alleen als deze van een spel afkomstig waren. Nokia voorzag het toestel van een gameslot, waardoor het verwisselen van spellen niet meer zo omslachtig was. Tot slot was de vormgeving op de schop gegaan, waardoor hij niet langer op een taco leek.

Verkoopaantallen van de Nokia N-Gage QD heb ik niet weten te achterhalen. Ik vermoed echter dat de tweede generatie niet veel populairder was dan zijn voorganger.

Waarom de Nokia N-Gage gedoemd was te mislukken

Het idee achter de Nokia N-Gage was goed, waarom ging het dan zo gruwelijk mis? Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Om te beginnen was hij behoorlijk prijzig. Aanvankelijk ging hij voor 300 dollar over de toonbank. De Game Boy Advance was goedkoper. Bovendien lag de kwaliteit van de graphics een stuk hoger, had het een groter scherm en was hij gamevriendelijker ontworpen. Het is dan ook niet zo vreemd dat de Game Boy Advance populairder was dan de Nokia N-Gage. Retailers verlaagden na enkele weken al de verkoopprijs van de N-Gage met een derde naar 200 dollar. Toen eind 2004 de Nintendo DS ten tonele verscheen, liep de verkoop van de N-Gage nog verder terug.

Het slechte design speelde ook parten bij de slechte prestaties van de N-Gage. Zowel als handheld game console als mobiele telefoon voldeed hij niet aan de eisen van gamers en telefoongebruikers. Om te gamen had hij te veel knoppen, om te bellen was de bediening lastig en ongemakkelijk. Hoe bedenk je het om het oorstuk in de zijkant van de behuizing te verwerken? Opmerkelijk genoeg verscheen Civilization, volgens velen een van de betere games van het platform, pas toen het einde oefening was voor de N-Gage.

Nokia had grootse aspiraties met de Nokia N-Gage. Maar eigenlijk was het toestel al vanaf dag één gedoemd te mislukken. Achteraf kunnen we zeggen dat het een dappere poging was om mobile gaming en communicatie te combineren tot één apparaat. En zoals ik in de inleiding al zei: niemand had dit eerder geprobeerd. Niemand wist aan welke eisen zo’n toestel moest voldoen. Andere fabrikanten hebben geleerd van de fouten van Nokia, waaronder Sony Ericsson met zijn Xperia PLAY. Dat is een onderwerp voor een andere keer.