De vergeten smartphone: Palm Pre

Palm heeft onnoemlijk veel PDA’s en smartphones op zijn naam staan. Eén daarvan is de Palm Pre, zonder twijfel een van de beroemdste en beruchtste telefoons uit zijn assortiment. Het toestel was zo innovatief en vooruitstrevend dat Apple dreigde Palm voor de rechter te slepen. Tegelijkertijd was het voor de meeste gebruikers een doorn in het oog. Meer hierover en de Palm Pre lees je in deze editie van ‘De vergeten smartphone’.

Palm Pre

Op de Consumer Electronics Show (CES) 2009 in Las Vegas toonde Palm de Palm Pre voor het eerst aan het grote publiek. De aanwezige techjournalisten keken vol verwondering naar het apparaat. Het was de eerste smartphone met een slider of schuifmechanisme van de fabrikant. Daaronder verschool een qwerty-toetsenbord. Voor de cijfers was geen ruimte. Deze zijn onder verschillende letters geplaatst en te herkennen aan hun oranje kleur. Onder de letter -A had de Palm Pre een knop die helemaal oranje was gekleurd. Niet voor niets heet hij dan ook Orange. Hiermee voer je symbolen in die boven de letters staan.

De Palm Pre had een touchscreen. Dit was een 3,1 inch groot LCD-display met een resolutie van 320 bij 480 pixels en 3:2 verhouding. Het was een multitouch screen waarmee je kon swipen en pinchen. In tegenstelling tot oudere telefoons en PDA’s van Palm hoefde je deze niet met een stylus te bedienen. De Palm Pre was dan ook Palms eerste smartphone zonder pennetje. Een virtueel toetsenbord ontbrak eveneens.

Ergonomisch design

Direct onder het scherm is de ‘Gesture Area’, een aanraakgevoelig gebied uitgerust met LED-lampjes voor extra veeggebaren. Door van rechts naar links te vegen, ga je een pagina terug, vergelijkbaar met de Vorige-knop. Door langzaam naar boven of beneden te swipen, scrol je door een lijst. In het midden daarvan zat een grote knop die alle geïnstalleerde applicaties op het scherm toverde. Dit noemde Palm de Card View.

De Palm Pre was bijzonder compact, zo compact dat hij probleemloos met één hand bediend kon worden. Ook had hij een ergonomisch design. De achterkant was licht gebogen zodat hij comfortabel in de hand lag. Smartphoneliefhebbers denken nu waarschijnlijk aan de LG G Flex, die eveneens een ‘curved design’ had. Toch is er één groot verschil: het scherm van de Palm Pre was kaarsrecht en niet gebogen zoals bij de LG Flex.

Eerste smartphone met webOS

Achterop vinden we een 3.15 megapixelcamera met LED-flitser. Je kon er enkel foto’s mee schieten, geen video’s opnemen. Al kon het wel, dan was het niet aan te raden. De Palm Pre had slechts 8 GB aan geheugen aan boord, zonder uitbreidbaar geheugen. De 1.150 mAh batterij was snel en eenvoudig te vervangen door een nieuwe.

Een bijzondere feature van de Palm Pre is dat je hem draadloos kon opladen. Dat werkte met elektromagnetische inductie, een techniek die smartphonefabrikanten vandaag de dag nog steeds toepassen in high-end vlaggenschepen. Daarbij wekken twee spoelen elektriciteit op en dragen deze energie over via een magnetisch veld. Daarvoor moest je wel afzonderlijk de Touchstone Charger aanschaffen.

Wat de Palm Pre nog meer zo uniek maakt, is zijn besturingssysteem. Op zijn voorgangers installeerde Palm zijn eigen besturingssysteem genaamd Palm OS. De Palm Pre was het eerste toestel dat de fabrikant uitrustte met webOS, een platform dat gebaseerd is op Linux. Een lang leven was het OS niet beschoren. In 2010 kocht Hewlett-Packard (HP) het besturingssysteem van Palm. HP installeerde webOS op smartphones en tablets, maar deze brachten niet het commerciële succes waarop het bedrijf gehoopt had. Begin 2013 verkocht HP webOS aan LG. Tegenwoordig vinden het besturingssysteem op de televisies van het Zuid-Koreaanse techbedrijf.

Apple dreigt met rechtszaak

Palm was zijn tijd ver vooruit. De Palm Pre was een unieke telefoon, zo uniek dat iedereen het erover had. Het toestel kon wel eens een geduchte tegenstander zijn voor de concurrenten. Apple zag het niet met lede ogen aan en ging vol in de aanval. Volgens Tim Cook, toen nog Chief Operating Officer (COO) bij Apple, had de iPhone zijn succes te danken aan de software en liep zijn bedrijf ‘jaren’ voor op de rest. “Concurrentie vinden we niet erg, maar als anderen met ons intellectueel eigendom aan de haal gaan, dan gaan wij achter hen aan”, zo zei Cook begin 2009 tegen aandeelhouders.

Hoewel de Apple-topman Palm niet bij naam en toenaam noemde, wist iedereen dat hij het over Palm had. De Palm Pre had immers, net als de iPhone, een vergelijkbaar multitouch display met veeggebaren en knijpbewegingen. Op datzelfde moment had Apple net een patent toegewezen gekregen over een touchscreen dat je met meerdere vingers kunt bedienen. En volgens sommigen had het besturingssysteem webOS veel weg van iOS. Een woordvoerder van Palm reageerde op de dreigende taal van Cook:

“Palm heeft een lange geschiedenis van innovatie die gereflecteerd wordt in onze producten en robuuste patentportfolio. De industrie erkent onze essentiële patenten in de smartphonewereld. Als er juridische stappen tegen ons worden genomen, dan hebben we de noodzakelijke middelen om ons te verdedigen.”

Uiteindelijk liep het allemaal met een sisser af. Apple spande geen rechtszaak aan en Palm kon zonder problemen de Palm Pre op de markt brengen. Volgens kenners zag Apple af van juridische stappen vanwege het omvangrijke patentportfolio van Palm. Of zoals ook wel gesuggereerd werd: Palm ontwierp een smartphone die het bedrijf van de ondergang redde en als iPhone killer werd gepresenteerd.

Het ‘Oreo cookie effect’

Palm presenteerde de Palm Pre in januari, het duurde nog tot juni voordat de eerste toestellen in de schappen lagen. Volgens schattingen verkocht Sprint op de eerste dag 50.000 exemplaren, in de eerste week zelfs 100.000 toestellen. De smartphones vlogen als warme broodjes over de toonbank. De techsite CNET bekroonde de Palm Pre met de Best of CES 2009 Award, een prijs voor de beste mobiele telefoon op de elektronicabeurs. Daarmee versloeg Palm Motorola en LG, die eveneens genomineerd waren voor de erebokaal.

Palm kreeg ook de nodige kritiek op de Palm Pre van de pers: het toestel had de nodige kinderziektes. Reviewers klaagden steen en been over het broze scherm. Ze claimden dat het scherm spontaan in hun broekzak barstte of krassen opliep. Anderen mopperden over de koptelefooningang, de aan/uitknop die er uit het niets mee ophield, het gebrek aan software-updates en het design van de telefoon.

De meeste klachten gingen over het schuifmechanisme. Deze was dusdanig fragiel dat hij bij het minste of geringste al kapot ging. Op internet zijn foto’s te vinden van gebruikers die het scherm bijna een kwartslag draaien. Dit werd ook wel het ‘Oreo cookie effect’ genoemd, verwijzend naar de manier waarop veel Amerikanen hun Oreo-koekje eten: door de bovenste helft los te draaien en vervolgens in de mond stoppen.

Overlevingsgids

De klachten over de Palm Pre waren zo hardnekkig dat Engadget er een survival guide over schreef. In het lijvige opiniestuk, dat op het eerste oog veel weg heeft van een klaaglied, vraagt de redacteur zich af wat er mis is gegaan. En of het ooit nog goedkomt met Palm.

“Oh Palm. Iets meer dan een jaar geleden leek jouw toekomst zo stralend, zo vernieuwd. Je liep als herboren weg van CES 2009, geprezen om een innovatief nieuw mobiel besturingssysteem, opvallende hardware en een gevoel bij de pers en investeerders dat je weer meetelde en meespeelde om te winnen. Nu, nog geen anderhalf jaar later, ben je bijna teruggekeerd naar de donkere en wanhopige plek waar je jezelf eind 2008 bevond; een neerwaartse spiraal, de grond die onder je voeten wegzakt en teruglopende verkoopcijfers. Je staat met de rug tegen de muur, waarbij de algemene perceptie is dat je jezelf moet verkopen om te overleven. Wat ging er mis? Hoe heeft zo’n veelbelovende lancering geleid tot zo’n teleurstellende realiteit? En kun je weer overeind krabbelen? Is dat überhaupt een optie?”

De overlevingsgids van Engadget is een interessant stukje proza over de kwaliteits- en marketingproblemen van de Palm Pre. De techsite stipt allerlei punten aan waar het misging bij de Palm Pre: over het toestel zelf, het moment waarop hij werd gelanceerd en de nasleep. Ook komt de redacteur met oplossingen en adviezen om herhaling in de toekomst te voorkomen. Hij maakt van zijn hart geen moordkuil: meer dan eens komt hij zeer kritisch uit de hoek, bijvoorbeeld wanneer hij het over de “vreselijke marketingstrategie” heeft, of zijn schande uitspreekt over de vele hardwareproblemen. Uiteindelijk, zo blijkt, doet hij dit allemaal uit liefde voor het bedrijf. “Palm, als je op zoek bent naar een Robin voor Jon’s Batman: je weet me te vinden.” ‘Jon’ is een verwijzing naar Jon Rubinstein, de toenmalige CEO van Palm.

De opvolger: de Palm Pre Plus

Palm was niet doof voor de feedback van zijn klanten. Het bedrijf ging opnieuw aan de tekentafel zitten en kwam een jaar na de introductie van de Palm Pre met een opvolger: de Palm Pre Plus. Opnieuw gebruikte Palm de beursvloer van Las Vegas, waar op dat moment CES 2010 plaatsvond, om zijn nieuwste model te lanceren.

Wat was er anders aan de Palm Pre Plus? Om te beginnen verstevigde Palm het schuifmechanisme van de Pre Plus, zodat het scherm niet meer onbedoeld kon roteren. De nieuwste telg had twee keer zoveel geheugen als zijn voorganger, oftewel 16 GB in plaats van 8 GB. Ook het werkgeheugen (RAM) verdubbelde van 256 MB naar 512 MB. Met de Palm Pre Plus kon je ook video’s opnemen, een feature die bij zijn voorganger ontbrak. De grote knop in het midden van de ‘Gesture area’ werd weggelaten. Tot slot kreeg het besturingssysteem een langverwachte upgrade en kregen kopers de Touchstone Charger gratis bij het toestel.

De Palm Phone (2018)

Eind 2018 verscheen er een nieuw toestel op de markt: de Palm Phone. Is Palm soms uit de dood herrezen? Niets is minder waar. Afgezien van de merknaam heeft het toestel helemaal niets met het gelijknamige bedrijf uit ons verhaal te maken.

De Palm Phone werd in oktober 2018 gelanceerd door een startup uit San Francisco. Dat had de rechten van TCL (bekend van de diverse Alcatel- en BlackBerry-telefoons) gekocht om deze naam te gebruiken. Een van de belangrijkste features is het piepkleine scherm. Het idee hierachter is dat je minder vaak naar je grote smartphone grijpt en meer aandacht aan je omgeving besteedt. Oftewel, minder scrollen, minder appen en minder tijd op social media doorbrengen. Ook heeft hij een aantal leuke en handige features, waarover Dieter Bohn, techredacteur bij The Verge, meer vertelt in zijn video.